دورنمایی از قمشه (شهرضا)

نظر آقای مصطفی جانمردی:

برداشت اول :

با توجه به این تصویر و با توجه به کوه های موجود در عکس می توان برداشت کرد که از کنار کوه دامزاد یا دملا تصویر دیده و کشیده شده (گرچه چند کوه اضافی در آن دیده میشود ) در این صورت امامزاده شاهرضا از دور نمایان است و منازل شهر در ضلع غربی شهرضای کنونی یعنی دامنه کوه شتری بوده است و هیچ خانه و ساختمانی در مکان فعلی شهرضا نبوده و مردم به طور پراکنده در قلعه های اطراف زندگی می کردند . در این بین آنچه بیش از همه جلب توجه میکند برجهای کبوتری است که در همه منطقه به صورت سالم و یا مخروبه دیده میشود .

برداشت دوم :

شاید نقاش منظره را  از مجاور کوه شاهرضا دیده و کشیده  است که در آن صورت بقعه امامزاده موجود در عکس متعلق به زیارتگاه سیده خاتون و شاید هم منظور نقاش  مسجد جامع قمشه   است که تقریبا  نزدیک کوه دامزاد است . کوه های دورتر  در تصویرهمان کوه آبدروغزن مجاور سروستان میباشد و منازل دست چپ تصویر در محل صحرای قدیمی شریف آباد شهرضاست که تا جند دهه قبل باقیمانده حمام و خانه های قدیمی در آن موجود بوده است .

با توجه به یکی شدن رودخانه از جهات مختلف گرچه برداشت اول صحیح است اما این برداشت به واقعیت بیشتر نزدیک است . اما آنچه مهم است اینکه منطقه شهرضا دارای آب و خاک مناسبی بوده که در قسمتهای مختلف افراد به صورت پراکنده ساکن بوده اند وبرج و بارویی در اطراف شهر دیده نمیشود  احتمالا بعد از حمله محمود افغان به این نتیجه رسیده اند که همه در یک مکان یعنی مرکز این تصویر تجمع کرده و دور شهر را دیوار بلند با دروازه های گوناگون بناکنند شاید هم نقاش آن وقت چندانی برای تکمیل نقاشی و کشیدن منازل موجود نداشته و بعدا به صورت ذهنی آنچه را دیده بوده بر روی کاغذ آورده و به همین دلیل با واقعیت متفاوت است به هر حال این سند تاریخی به نام شهر قمشه در اواخر قرن هفدهم میلادی از سالهای ۱۶۶۵ تا ۱۶۷۷ میلادی در زمان شاردن ثبت گردیده است .

مصطفی جهانمردی شهریور ۱۴۰۰