استادمصطفی ملکیان
مصطفی ملکیان (متولد ۱۳۳۵ در شهرضا) فیلسوف و روشنفکر ایرانی است. پژوهشهای او عمدتاً در حوزه اخلاق، دین، فلسفه دین، معنای زندگی، روانشناسی، علوم انسانی، روش تحقیق و روشنفکری است. نظریه عقلانیت و معنویت از مهمترین نظریات اوست.
مصطفی ملکیان تحصیل در رشته مهندسی مکانیک را در دانشگاه تبریز به سال ۱۳۵۲ آغاز کرد، اما دغدغههای فلسفی و کلامی باعث شد وی رشته مهندسی را رها کند و به سراغ فلسفهبرود. او تحصیل در حوزه و دانشگاه را همزمان پی گرفت.
ملکیان در سال ۱۳۶۵ در رشته فلسفه موفق به اخذ مدرک لیسانس شد و با اینکه تنها یک گام تا دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشدفلسفه اسلامی دانشگاه تهران فاصله داشت از ادامه تحصیل انصراف داد. سپس به قم رفت و سالیانی نیز به تحصیل در حوزه علمیه قمپرداخت. در قم از درس کسانی چون عبدالله جوادی آملی، محمدتقی مصباح یزدی، حسن حسنزاده آملی، یحیی انصاری شیرازی و سید رضا بهاءالدینی بهره برد. وی مدتی در مؤسسه امام خمینی مشغول تحصیل و تدریس بود. ویرایش کتاب جامعه و تاریخ اثر محمدتقی مصباح یزدی از نتایج این همکاری است.
او در سالهای دهه هشتاد به تدریس فلسفه در مراکز پژوهشی قم از جمله دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و برخی از دانشگاههایِ تهران پرداخته و تاکنون چندین پایاننامه دانشگاهی با راهنمایی یا مشاوره او در دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه امام صادق، دانشگاه قم و مؤسسه امام خمینی، تدوین شدهاست. روش وی در طرح مسائل فلسفی، تحلیلی و در محتوا وجودگرایانهاست.
در دهه هفتاد که نشریه «نقد و نظر» توسط دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم منتشر شد، ملکیان نقشی تعیینکننده در آن داشت. «کیان» انعکاسدهنده نظرات روشنفکران دینی متمایل به فلسفه تحلیلی و «نقد و نظر» تریبون نواندیشان دینی متمایل به فلسفه قارهای بود. در کیان عبدالکریم سروش محوریت داشت و در نقد و نظر محوریت با مصطفی ملکیان بود.
ملکیان در اردیبهشت ۱۳۸۹ در سخنرانی ای تحت عنوان “عقلانیت و معنویت پس از ده سال” در دانشگاه تهران به تشریح نظریه خود پرداخت.
ملکیان تا بهار ۱۳۹۱ مشغول تدریس در کلاسهای آزاد مؤسسات خصوصی مثل مؤسسه پرسش، مؤسسه پنجره حکمت بود. در اواخر بهار ۱۳۹۱، با اعلام خبر بیماری او، کلاسهایش موقتاً تعطیل شدند.ملکیان در آبانماه ۱۳۹۱، در رثای احمد قابل سخن گفت.او در ۲۶ اسفند ۱۳۹۱، طی یک سخنرانی در مؤسسه فرهنگی سروش مولانا، طرحی پژوهشی با مسائلی همچون «اخلاقی زیستن یعنی چه؟»، «چرا باید اخلاقی زیست؟»، «دیگران را چگونه اخلاقی کنیم؟» و … معرفی کرد. ملکیان از شهریور ۱۳۹۲ مجدداً در کلاسهای آزاد (مؤسسه سروش مولانا و مؤسسه رخداد تازه) تدریس میکند.