اسفرجان

روستای اسفرجان با توجه به موقعیت جغرافیایی دارای آب و هوای سرد کوهستانی است که دارای تابستان‌هایی بسیار خنک است. یکی از تفرج گاه‌های روستا پارک جنگلی کوهستانی است که به همت فرمانداری شهرضا برای اردوهای مختلف آماده شده و نزدیک بیشه و در سمت راست جاده اسفرجان به هونجان قرار دارد. معماری و بافت خانه‌های قدیمی در روستای اسفرجان نیز مانند اکثر نقاط دیگر ایران که در ساخت و سازها معمولا از مصالح محلی که در محل وجود داشته استفاده می شده است در این روستا نیز به علت اینکه آب و هوای روستا کوهستانی و سردسیری است دیواره ها دو خشته یا سه خشته ساخته می شده و به همین دلیل قطر دیوارها بسیار زیاد است. سقف خانه ها بسیار بلند در نظر گرفته می شده ارتفاع آنها به سه تا سه متر و نیم می‌رسد نقشه اکثر خانه ها مثل هم و معمولا بصورت سه قسمتی ساخته می شده اتاق ها بصورت پنج دری، سه دری و در اندازه ۳در۴ ساخته می شد در تمام خانه ها بخشی برای حیواناتی از قبیل بز،‌گاو، الاغ و مرغ که برای تامین بخشی از مواد غذایی خانواده لازم بود و خانواده را تقریبا در این زمینه به خودکفایی می رساند در نظر گرفته می شد که به آن به اصطلاح محلی باربند می گفتند اکثر خانه بسیار بزرگ بوده است چون معمولا فرزندان پس از ازدواج نیز در همان منزل و در اتاقی که برای آنان در نظر گرفته می شد با پدر و مادر خود زندگی می کردند و فرزندان به ندرت برای خود منزلی جداگانه داشتند برای ساخت و ساز از بناهای محلی استفاده می شده اما افرادی که وضعیت اقتصادی بهتری داشتند گاهی از بناهایی که از شهر به روستا می آوردند منازل خود را می ساخته اند از نوعی آجر برای کنگره لب دیواره ها که به آجر نظامی شهرت داشته است استفاده می شده که از شهرضا به روستا آورده می شده است برای کف حیات ها بیشتر از سنگ‌فرش استفاده می کردند بعلت سردی بیش از حد هوا و همچنین جلوگیری از لغزندگی در بعضی از منازل در بین سنگ‌فرش‌ها از یک یا دو ردیف آجر نیز استفاده می شده است برای سفید کردن اتاق‌ها از گل سفید که در نزدیکی روستا وجود داشته استفاده می کرده اند اما متمولین برای سفید کاری از گچ استفاده می کرده اند در نزدیکی روستا محلی وجود داشته که خاک آن گچی بوده که در همان محل با برپایی کوره ای برای پخت گچ و با استفاده از بوته ها گچ را به مدت چند روز آماده و با حیوانات به روستا حمل می کرده اند که هزینه زیادی در بر داشته است.

مرکزیت روستا نسبت به روستاهای دیگر از نظر اجتماعی اقتصادی ومشاغل موجود درروستا

با توجه به اینکه روستای اسفرجان روستای بسیار بزرگی در بین روستاهای دیگر از نظر جمعیتی و ومساحت بوده است واز جمله روستاهای پررونق از نظر اقتصادی بوده است ونسبت به روستاهای اطراف دارای مرکزیت بوده است (روستاهای اطراف شامل هونجان-یحیی آباد-کرویه-مقصود بیک وامین آباد و…)بنابراین از روستاهای اطراف مردم درگذشته برای خرید وفروش وتهیه مایحتاج مورد نیاز خود ویا مداوای بیماران به این روستا رفت وآمد زیادی داشته اند حتی در آن زمان که روستا های اطراف فاقد وسیله نقلیه موتوری برای رفتن به نزدیک ترین  شهرکه شهرضا بوده است ابتدا به اسفرجان می آمده اند وسپس بوسیله اتوبوس ویا کامیون خود را به شهرضا می رسانده اند البته همه مایحتاج آنان در اینجا بعلت اینکه که کسبه از شهرضا اجناس مورد نیاز آنان را فراهم میکرده اند وجود داشته است واز نظر اقتصادی رونقی بیش از حال وجود داشته است چون عشایر هم برای معاملات وتعویض اجناس خود به روستا رفت وآمد زیادی داشته اندهمچنین روستا بطور کامل از نظر وجود مشاغل مورد نیاز مردم  خود کفا بوده تمامی نیاز های روزمره مردم درزمینه های مختلف بوسیله صنعت گران انجام می شده است از جمله مشاغلی که در گذشته در روستا وجود داشته وبعضی از آنها درحال حاضر وجود ندارد عبارتند از آهنگری که درروستا درمحله های مختلف استادان زبر دستی بوده اند که از ساخت قفل وکلید وکارد داس گرفته تا وسایل دیگر نیاز مردم را تامین میکرده اند یکی دیگر از مشاغل گیوه دوزی وتخت کشی بوده که استادان متبحری در این رشته فعالیت داشته اند که اکنون این حرفه کاملا ازبین رفته است مردم روستا نیز درزمینه رنگرزی تاروپود قالی و ان وقت ها که قالی بافی بسیار پررونق بوده است بی نیاز بوده اند روستا دارای چند کارگاه رنگرزی بوده که تاچندین سال پیش نیز فعالیت داشته اند همچنین در زمینه نجاری  درب وپنجره های ساخته شده توسط نجاران که از چوب گردو بوده وهنوز درخانه های قدیمی آثار آنها قابل مشاهده است یکی از نکات جالبی که در این روستا قابل اشاره است نمایندگی روزنامه های کیهان واطلاعات  وتوفیق و ندای شهرضابود که در چند دهه قبل کار توزیع روزنامه را برای روزنامه خوانان آن زمان بعهده داشت روزنامه توسط اتوبوس به روستا می رسید وتوسط آقای حاج رحمان حاج هاشمی که داروخانه کوچکی را نیز اداره میکرد بین خوانندگان ومشترکین توزیع می شد در آن زمان روستا در پایین ده یعنی محله پایین ومحله بالا دودستگاه اتوبوس داشت که صبح ها از روستا مسافرین را به شهرضا میبرد وهنگام غروب مسافرین ووسایل مورد نیاز مردم را به روستا می آورد نسبت به اکنون از وضعیت حمل ونقل مرتب تر وبهتری برخورداربود درمحله ای که معروف به بلند بود در کنار گاراژ اتوبوس حتی قهوه خانه ومسافرخانه ای وجود داشت که به مسافرینی که از روستاهای دیگر برای رفتن به روستای خود مجبور به ماندن بودند خدمات ارایه می داد.

وضعیت اقتصادی روستا در گذشته وحال روستای

وضعیت اقتصادی روستا در گذشته وحال روستای اسفرجان درچند دهه گذشته از نظر اقتصادی دارای کسب وکار پررونقی بوده است ویکی از روستاهای موفق وپرمشغله بوده است انواع مواد ومایحتاج خوراکی وپوشاکی و دیگر لوازم ووسایل مورد نیاز یا در روستا تولید می شده با از شهرضا که نزدیکترین شهر به اسفرجان می شده عرضه میگردیده بطوریکه نسبت به روستاهای اطراف دارای مرکزیت بوده وبرای خرید وفروش ومعامله وتعویض اجنا س خود از روستاهای همجوار به اینجا می آمده اند از نظر محصولات تولیدی وکشاورزی ومواد غذایی کاملا خود کفا بوده وبخشی از نیاز شهر ها را نیز تامین میکرده است همچنین مشاغلی از فبیل نجاری وآهنگری وپینه دوزی وگیوه دوزی بسیار فعال بوده ود راین زمینه نیاز عشایر اطراف روستا به آن کاملا وابسته بوده است د رهر منزلی دام وطیور برای تامین مصارف خانواده وروستا وجود داشته است شیر ولبنیات وتخم مرغ وگوشت و دیگر موادغذایی به وفور درروستا یافت می شده وبعلت قرار گرفتن بر سر راه حنا وکمه ودیگر روستاهای سمیرم گذشته پررونقی داشته است از میوه های مرغوب روستا برای تهیه انواع خشکبار که جنبه صادرات نیز برای روستا وبرای ساکنان آن ممر درآمد فراوانی نیز بوده که شامل گردو وبادام وآلبالو وزرد آلو وانگور وکشمش برگه زردآلو وجوزقند وغیره می شده است دامپروری وکشاورزی رونق بسیار داشته واز نظر گندم وجو وحبوبات به خودکفایی رسیده بود در زمستانها آجیل شبهای بلند زمستانی درپشت کرسی تمام درروستا تهیه می شده است درحال حاضر متاسفانه با توجه به کوچ طبقه جوانان جویای کار به شهرها واز کارافتادگی جمعیت موجود که تعدادی از پیرمردان وپیرزنان هستند رونق اقتصادیته به هیچ روی وجود ندارد وفقط یاد وخاطرات آن در اذهان به یادگارمانده است حتی متاسفانه دیگر کمتر کسی مبادرت به تهیه خشکبار می کند و اگر محصولی از دست سرما وتگرگ وطوفان جان سالم به در ببرد توسط واسطه ها به شهر سرازیر می گردد دیگر از آن همه مرغ وخروس محلی وگاووگوسفند در منازل اثری به جای نمانده است بط.ریکه اگر یکروز جلوی عبورومرور انواع وانت بارهای کوچک به روستا گرفته شود که حاوی انواع مواد غذایی از شیرپاستوریزه گرفته تا آرد وشکر وروغن وغیره مردم روستا با مشکل بسیار بزرگی روبرو خواهند شد درگذشته هنگام پخت نان در منازل بوی نان تازه تا چند محله آن طرفتر به مشام میرسید وامروز علاوه براینکه پخت نان توسط چند نانوایی انجام میگیرد آرد از شهرها به روستا آورده میشود امروزه حتی عشایر به تنور گازی وکپسول گاز وابسته شده اند زندگی شهری تاثیر های منفی خود را نیز بر اهالی گذاشته است وچنان وابستگی به تکنولژی برای آنان فراهم ساخته که اگر ساعتی آب وبرق روستا قطع شود زندگی درروستا را کاملا فلج خواهد کرد روستایی که تا چند دهه پیش در تمام زمینه ها کاملا خودکفا بوده است با آشنایی با زندگی شهری به یک مصرف کننده نیازمند تبدیل شده است البته میتوان ادعا کرد که زندگی بشر در نتیجه پیشرفت تکنولژی وماشین آلات راحت تر شده است ولی به قیمت از دست دادن آرامش وآسایش وصفا وصمیمیتی که بر زندگانی فردفرد مردم ساده وبی آلایش روستا درگذشته حاکم بوده است که این پرسش پیش می آید که آیا ارزش آن را داشته است که هرکس با تعبیر خاص خود می تواند به آن پاسخ گوید راستی یادش به خیر بوی کاهگل بارانزده که آهن وآجر جای آنرا گرفته بوی نان تازه و یا حتی بوی بز و پشم گوسفندانی که دیگر وجو خارجی ندارند روستایی که به قول اهالی مانند قهوه خانه ای است که باید پول را در شهر ها در آورد ودر اینجا خرج کردوالسلام.

۱

۲

۳

۴

۵

۶

۷

۸

عکاس:محمدرضا قدمیان

محلات وبخشهای مختلف روستا

1. با توجه به موقعیت جغرافیایی روستا که در امتداد رودخانه وبا طول بسیارزیاد وعرض کم ساخته شده یعنی در جهت شرق به غرب ساختمانها وباغات امتداد یافته است دارای محلات وبخشهای مختلف بوده که از جهت شرق به غرب بترتیب عبارتند از
2. محله پایین  که درقسمت شرقی روستا قرار دارد امامزاده در این بخش از روستا قرار دارد
3. محله شهشهانی   که در قسمت شمالی روستا قرار گرفته است                                                                 
4. محله ناطق که درقسمت جنوبی روستا است
5. محله حاجی  که مرکزی ترین محله روستا از نظر موقعیت جغرافیایی است
6. محله عربهاکه از محلاتی است که حالت پیوستگی با محلات دیگر نداشته و بطور جداگانه در جنوب روستا قرار گرفته
7. محله زمان محله حاجی ومحله زمان ومحله میان در مرکزروستا قرار گرفته وکاملا بهم پیوسته هستند
8. محله میان  که بین محله حاجی ومحله تقی قرار گرفته ودرگذشته معروف به محله ریگی بوده است
9. محله تقی  که محلات میانی را از محله بالا جدا کرده ودرامتدادمحله بالا قرار دارد
10. محله بالاکه غربی ترین محله روستا  ونسبت به محلات دیکر ارتفاع زیادتری دارد.

درخت گردوی پانصد ساله

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تصاویرقلعه قدیمی مرشدآباد درجنوب شرقی روستا

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع:www.esfarjancamp.com

www.esfarjan.ir

  www.bultannews.com