قلعه رکن آباد
مقدمه:
شهر شهرضا در زمان آل بویه به خاطر موقعیت نظامی و ژئوپلتیکی مورد توجه قرار گرفت.به همین خاطر شهر شهرضا در دوران آل بویه شرایط ممتازی برای رشد وتوسعه پیدا کرد.
نقشه شهرضا(قمشه)هنگام ورود اسلام
در این دوران شهرضا رونق گرفت و از مهمترین ابنیه های دوران آل بویه می توان به : مسجد جامع شهرضا ، بازار بزرگ شهرضا، قلعه رکن آباد در شهر منظریه در بخش وصف اشاره کرد. در محله حصور آباد یکی از فرزندان موید الدوله به نام شاهزاده داوود به خاک سپرده شده است.که الآن این مقبره در حسینیه انصار الحسین قرار دارد.
درمورد روستای وصف بایست ابتدای امر به وجه تسمیه آن پرداخت.
تاریخچه روستای وصف در سال ۱۳۲۲
ده از دهستان حومه بخش حومه شهرستان شهرضا، ۸ کیلومتری جنوب شهرضا، ۱ کیلومتر ی شوسه شهرضا به آباده، جلگه معتدل، سکنه ۲۹۳ شیعه ,فارس , آب قنات, محصولات غلات پنبه، انگور، شغل زراعت – صنایع دستی زنان کرباس بافی ،راه ماشین رو دارد.
منبع: کتاب تاریخ هزارساله صفحه ۲۳۳
قلعه رکن آباد روستای وصف شهرضا
درسده چهارم بعد از اسلام ودر دوره آل بویه که اصفهان نیز بخشی از قلمروحکمرانی آنان بود, به دستور رکن الدوله آل بویه قلعه نظامی که در زمان حمله اعراب به ایران تخریب شده بود ودر روستای اسفه سالار ودر صحرای رکن آبادقرار دارد را به سبک آن دوران باز سازی نمود.
قلعه رکن آباد واقع درصحرای رکن آباد
قلعه رکن آباد واقع درصحرای رکن آباد
قلعه رکن آباد واقع درصحرای رکن آباد
قلعه رکن آباد واقع درصحرای رکن آباد
قلعه رکن آباد واقع درصحرای رکن آباد
قلعه رکن آباد واقع درصحرای رکن آباد
قلعه رکن آباد واقع درصحرای رکن آباد
قلعه رکن آباد واقع درصحرای رکن آباد
قلعه رکن آباد واقع درصحرای رکن آباد
قلعه رکن آباد واقع درصحرای رکن آباد
حمام قلعه رکن آباد واقع درصحرای رکن آباد
حمام قلعه رکن آباد واقع درصحرای رکن آباد
طرح اصلی این ارگ مربع مستطیل است که در زمینی به مساحت تقریبی ۵ هزار مترمربع ساخته شده و در چهار گوشه آن برج های مدور برای دفاع ساخته شده،مصالح این قلعه خشت و گل است و به ندرت در بخشهایی از آن از آجر و گچ استفاده شده است.
بارو یا دیوار ضخیم این قلعه از نوع چینه یا دیوارهای گلی است که آن را بند بند یا با خشت های قطور می‌ساختند و برای استحکام آن قطر و ضخامت بعضی از بارو ها را به ۴ متر هم می‌رساندند.
این قلعه بر خلاف برخی دیگر انواع خود که در اطراف دارای خندق بوده، بدون این نوع حفاظ ساخته شده و به همین دلیل برای رسیدن به آنبه جای استفاده از پل های متحرک، از راه زمینی بهره می گرفتند.
این قلعه در دوره‌های اخیز به دلیل امنیتی که داشته محل سکونت موقت یا دائمی برخی از کشاورزان و روستاییان شده بوده و با حفر یک جوی آب به داخل، امکان تامین آب آشامیدنی خانه های روستایی را فراهم کرده‌اند. البته این جوی امروزه از میان رفته و تنها بقایای آن باقی مانده است.
در داخل این قلعه که دارای برج و باروی ضخیم بسیار بزرگ بوده است، دو ردیف ساختمان به شکل اتاقهایی در کنار هم در دو طرف شمالی و شرقی قلعه وجود داشته، در مقابل آن محوطه‌ای نسبتا فراخ وجود دارد که در میانه آن نیز بقایای یک سازه وجود دارد.
بر سردرب برخی از ساختمانها نقوش زیبایی وجود دارد که با گل ایجاد شده و حکایت از دوران رونق این بنا دارد، هر چند بی مهری‌ها در حق این اثر تاریخی باعث شده تا باد و باران بخشهایی از آن را از بین ببرد.
ظاهر ساده این بنا این شائبه را ایجاد کرده که کاربری این قلعه نظامی بوده و از آن به عنوان یک پادگان نظامی استفاده می‌شده و هر چند سادگی بنا و آنچه بر جای مانده امکان تشخصی زمان دقیق ساخت اثر را سخت می‌کند و متأسفانه تاکنون تحقیق جامعی درباره این اثر مهم تاریخی نیز انجام نشده و این گزارش را می‌توان نخستین پژوهش در این زمینه به حساب آورد، اما بر اساس تحقیقات علمی معماری، وجود ویژگیهایی نظیر پلان مستطیل شکل، فضای شبستانی یا چهل ستونی، ساده و بی پیرایه (فاقد تزئینات)، مصالح اولیه خشت خام و آجر،فاقد پوشش و تزئینات یا گاهاً پوشش کاهگل، استفاده از تک منار منفک با مقطع دایره‌ای در شمال بنا، قوس‌های بیضی، تخم‌مرغی، ناری از مختصات سبک معماری خراسانی است.
پژوهشگر:عمادالدین منصف