پوشش گیاهی شهرستان شهرضا

مرتع زمینی است با پوشش نباتات طبیعی خودرو که پوشش گیاهی آن غالباً علفی چندساله، بوته‌ای، بعضاً درختچه‌ای وبه ندرت دارای درختان پراکنده بوده ودر فصل چرا عرفاً مورد تعلیف دام قرار می‌گیرد و همچنین دارای کارکردهای متعددی از قبیل حفظ آب و خاک، ارزش‌های زیست‌محیطی و در صورت فراهم بودن شرایط یکی از منابع تأمین غذای دام اهلی و وحوش می‌باشد .

 

سطح مراتع ایران                                               واحد: هکتار

پراکنش مراتع	جمع	درصد
مراتع متراکم	۷۱۸۱۲۵۰	۸٫۵
مراتع نیمه متراکم	۲۱۴۱۹۱۵۱	۲۵٫۳
مراتع کم تراکم	۵۶۲۱۴۵۹۰	۶۶٫۲
جمع	۸۴۸۱۴۹۹۱	۱۰۰

^* تراکم تاج پوشش در مراتع متراکم بیش از ۵۰ درصد، در مراتع نیمه متراکم ۲۵ تا ۵۰ درصد و در مراتع کم تراکم ۵ تا ۲۵ درصد می‌باشد.

 

بیش از ۵۲ درصد از سطح کشور را مراتع تشکیل می‌دهند که بیش از ۷۰۰۰ گونه گیاهی در قلمرو آن رشد می‌یابند. مراتع در حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش، تنظیم گردش آب در طبیعت، تأمین علوفه مورد نیاز دام، تولید محصولات دارویی و صنعتی، حفظ ذخایر ژنتیک گیاهی و جانوری نقش اساسی دارند. در حال حاضر سرانه مرتع در کشور ۳۲/۱ هکتار و سرانه جهانی آن ۸۲/۰ هکتار است. ۲۵ درصد ارزش هر هکتار مرتع مربوط به تولید علوفه و ۷۵ درصد آن مربوط به ارزش‌های زیست‌محیطی است. برآورد شده است که حدود ۷/۱۰ میلیون تن علوفه در شرایط بارش نرمال در مراتع کشور تولید شود. همچنین مراتع محل تولید و رشد گیاهان دارویی و صنعتی است که ارزش بازاری آن بیش از ۲ میلیارد دلار در سال است. بنابراین حفظ، احیاء، توسعه و بهره‌برداری از مراتع بیش از آنکه از دیدگاه تعلیف دام دارای اهمیت باشد از نظر زیست‌محیطی ارزشمند است.

جمعیت دامی کشور حدود ۱۲۴ میلیون واحد دامی اعلام شده که حدود ۸۳ میلیون واحد دامی آن وابسته به مرتع هستند. این در صورتی است که مراتع موجود کشور تنها می‌تواند خوراک ۳۷ میلیون واحد دامی در مدت ۷ ماه یا ۶/۲۴ میلیون واحد دامی در مدت یکسال را تأمین نماید. مطابق این آمار در حال حاضر بیش از ۲/۲ برابر ظرفیت مجاز از مراتع کشور بهره‌برداری می‌شود و معیشت حدود ۹۱۶ هزار خانوار روستایی و عشایری به بهره‌برداری از مراتع وابسته است. بدین ترتیب افزایش تعداد بهره‌بردار و دام سبب شده که استفاده از مراتع به شکلی غیر اصولی افزایش یافته و نظارت و کنترل بهره‌برداری از مرتع را ضروری نماید. در همین راستا سازمان، برنامه‌ها و طرح‌های متعددی جهت بهبود و اصلاح وضعیت مراتع کشور اجرا کرده است.

مراتع استان اصفهان

مراتع استان اصفهان بالغ بر ۶۵۹۵۷۵۰ هکتار است . این مرتع سالانه حدود ۶۱۷ هزار تن علوفه خشک تولید می‌نماید .

کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه ریزی ، مراتعاستان اصفهان را به دودسته عمده تقسیم نموده‌اند و برای هر کدام تقسیم بندی خاصقایل شده‌اند .

– مراتع کوهستانی و سرد بابارندگی بیش از ۲۰۰میلیمتر

– – مراتع بیابانی و کویری

– مراتع استان علاوه برتولید علوفه از جهت حفاظتمنابع آب و خاک ، جلوگیری از فرسایش خاک ، تلطیف و پالایش هوا ، بهبود محیط زیست ،تعدیل درجه حرارت و ایجاد تعادل حرارتی در طبیعت نقش به سزایی دارد . مراتع همچنیناز بعد ایجاد فضای سبز و محیط‌های تفریحی و تفریگاهی از اهمیت زیادی برخوردار هستند، به طوری که در هر گوشه و کنار استان بخصوص در ارتفاعات و مناطق ییلاقی مناظر زیباو چشم انداز های طبیعی فراوانی یافت می شود که متاسفانه بخشی از این میراث‌هایطبیعی با دست انسان از بین رفته و دیگر اثری از زیبایی‌های قبل در آن‌ها مشاهدهنمی‌شود ، اینک خوشبختانه اخیراً اقداماتی مؤثر در راستای احیاء و اصلاح منابعطبیعی در حال اجرا است .

در رابطه با تعلیف دام در مراتع استان بایستی اذعاننمود که اهمیت مراتع این منابع و نعمت الهی مورد توجه خاصی قرار نگرفته است . متاسفانه در بعضی از مراتع ییلاقی مشاهده شده که حتی تا ده برابر ظرفیت بالفعلمراتع ، دام وارد مرتع می‌گردد . بطور متوسط دامی که در حال حاضر از مراتع استانتعلیف می‌کند سه برابر ظرفیت کنونی آن می‌باشد . بنابر این اگر بخواهیم به تعادلیدر این بخش برسیم بایستی هر چه سریعتر دام مازاد بر ظرفیت از عرصه های مرتعی اخراجگردد .

تخریب مراتع استان با آهنگی سریع‌تر به پیش می‌رودکه اگر در این زمینه اقدام عاجلی بعمل نیاید شاید در اینده دیگر فرصت نباشد و هیچپاسخ قانع کننده‌‌ای برای نسل آتی نداشته باشیم . بنا بر این باید به هر طریق ممکناین روند متوقف شود و مانع از دست رفتن این منابع ارزشمند و حیاتی شویم .

تخریب مراتع موجب از بین رفتن پوشش گیاهی ، نقصانتولید گوشت و فرآورده‌های دامی و دیگر محصولات دارویی و صنعتی می‌گردد و هر سالهوابستگی بیشتری را به کشور‌های بیگانه به منظور تامین مواد پروتیینی بوجود می‌آورد .

در اثر تخریب مراتع و فقر پوشش گیاهی خاک مقاومتخود را در مقابل بارش نزولات و رگبار‌ها از دست می‌دهد و فرصت نفوذ و جذب نزولات درداخل خاک کاهش یافته و با یک بارندگی چند دقیقه‌ای آب جریان پیدا می کند وسیلاب‌های بزرگ و ویرانگر را بوجود می‌آورد .

تخریب مراتع موجب بیکاری عشایر و و روستاییان کهمعیشت زندگی آنها بستگی به مرتع دارد و نهایتاً مهاجرت و آواره شدن این قشر عظیم وزحمت کش در حاشیه شهر ها و ایجاد مشاغل کاذب را بدنبال دارد .

شاید علت اصلی این تخریب افزیش جمعیت باشد کهمسلماً این افزایش و ثابت بودن عرصه مورد بهره برداری دامداران ، بالطبع افزایشتعداد بهره بردار و افزایش دام در عرصه مرتعی را به همراه خواهد داشت .

شخم و شیار اراضی مرتعی بخصوص در مناطق پر شیبکوهستانی نیز یکی دیگر از عوامل تخریب است که البته در چند سال اخیر تا حدودی بانظارت و پی‌گیری نیرو های حفاظتی منابع طبیعی کاهش یافته است . چرای زود رس و بوتهکنی از سطح مراتع که در گذشته غالباً توسط دامداران کوچرو انجام می‌گرفت نیز یکیدیگر از علل تخریب مراتع بوده که اکنون تا حدودی از این مورد کاسته شده است .

 شهرستان شهرضابا دارا بودن مراتع متوسط وضعیف یکی از منابع توریستی شهرستان است که در حفظ آن بایست کوشید تا علاقه مندان به طبیعت و گیاه شناسان داخلی وخارچی با آشنایی ازپوشش گیاهی مراتع شهرستان شهرضا به این مراتع سفرکنند.باید دانست حفظ هر گیاهی  می توانددرآینده به عنوان دارویی در معالجات درمان بیماریهای خاص استفاده شود.

وضعیت پوشش گیاهی شهرستان شهرضا