اردوی آقا محمد خان قاجار در قمشه

قلعه روستای قوام آباد

چون لطفعلی خان زند از مقابل قشون آقامحمدخان به طرف شیراز گریخت .
آقامحمدخان برای ترتیب سپاه و فراهم نمودن تجهیزات و سپاه بیشتر که بتواند مقابله قطعی با سپاه لطفعلی خان زند که
به سوی شیراز حرکت کند.چندروزی ناچار به توقف در قمشه گردید . سپاه آقامحمد خان در دامنه کوه دامزاد در مشرق قمشه چادر ها برافراشته و در این موقع که فصل بهار بود و کشت در کشاورزان قمشه سبز و خرم اززمین قد کشیده بود سپاهیان آقامحمدخان مشغول چرانیدن مزارع کشاورزان شده و از این راه زیان غیرقابل جبران به زارعین وارد ساختند .
سرانجام زارعین که از این وضع خسته نگران شده بودند، نزد یکی از بزرگان قمشه ای که به تدبیر و اندیشه مشهور بود رفتند. مردم از او می خواهند که این وضع را به گوش آقامحمدخان برساند . آن مرد جرأتی به خود داده و بعد از عبور از میان قراولان خاصه و عدیده خود را به چادر آقا محمد خان که در میان اردو قرار داشت رساند.  و موضوع خرابی مزارع را به دست  قشونش به استحضارش رسانید و این گونه آغاز سخن می کند که این شاه ایران زمین حتماً شما در تعقیب لطفعلی‌خان هستید که چند روز قبل از طرف شیراز رفته است.  و خان قاجار جواب می‌دهد مقصود چیست حرفت را بزن و او جواب می‌دهد به هر حال نصرت و پیروزی شما مورد نظر است. شما با جنگی که باللطفعلی خان خواهید نمود یا پیروز می شوید و یا زبانم لال شکست می خورید .
اگر پیروز شدید مردم این شهر باید زندگی کنند و سزاوار نیست گندم کشت شده کشاورزان خوراک چهارپایان قشون پادشاه شود و مردم گرسنه بمانند .
و یا العیاذبالله زبانم لال البته چنین چیزی ممکن نیست اما فرض محال، محال نیست که آن پادشاه از لطفعلی خان شکست بخورند . باید از این شهر و این منطقه عبور کنند آن را حساب برگشت را هم بکنید .
البته آن پادشاه والا جاه لابد تاریخ مطالعه می فرمایند که در موقع فرار اشرف افغان از قمشه و آن موقع که نادر او را تعقیب می کرد، مردم این شهر که بر سر شاه آوردند و سنگسارش نمودند. بنده از زبان مردم اینجا عرایضم در این چنین به عرضی مبارک رسید .
چون آن شخص مرخص و از نظر خان قاجار بیرون رفت آقا محمد خان فی الفور دستور داد که حیوانات را از روی مزارع مردم خارج کنند و فردای آن روز از قمشه به سوی شیراز حرکت کردند .
از طرفی لطفعلی خان با عده ای اندک که بعضی ۵۰۰ الی ۶۰۰ نفر نوشته اند و در هر حال از هزار نفرلشکر تجاوز نمی کرد در منطقه جنوب قمشه برسی هزار لشکر قاجار، شبانه حمله کرد . (۱)
در لشکر آقامحمدخان همهمهه ای ایجادشد  و لشکر عظیم پراکنده شدند. لطفعلی خان زند تا نزدیک خیمه آقامحمدخان رفت ولی یکی از امراء ایشان به نام میرزا فتح الله یا از روی جهالت و یا از باب خیانت به لطفعلی خان گفت که آقامحمدخان فرار کرده است . بهتر آن است که دست از جنگ بر دارند مبادا جواهر دشمن به دست سپاهیان افتد. لظفعلی خان کلام او را قبول کرد و به جای اینکه کار قاجارها را در همان شب بسازد،  فرمان داد تا دست از آن محار به بردارند. هنگام صبح معلوم شد که آقامحمدخان فرار نکرده است ولی دیگر چاره ای نبود و در مقابل آن بسیار انبوه لطفعلی خان مجبور به فرار به طرف کرمان شد. سال ۱۲۰۶ هجری قمری .

محقق: عماد الدین منصف


پی نوشت:

  • کتاب خواجه تاج دار – نویسنده : ژان گور – مترجم : ذبیح اله منصوری – چاپ ۱۳۹۰- صفحه۶۷۵