جانشینان کریم خان زند و تصرف قمشه(شهرضا) بدست جعفر خان زند
جعفر خان مصمم شد پسر عموی خود اسماعیل را که در کوههای بختیاری قوائی تهیه دیده بود مجبور به اطاعت نماید اسماعیل شکست خورد اما ، مجددا قوائی تازه نفس دیگری تدارک دید و جعفر را فراری ساخت او نیز پایدار نماند و بزودی معدوم گردید در حالیکه زندیه با هم در جنگ بودند و یکدیگر را تلف می کردند و تحلیل می رفتند قوای قاجار رونق می گرفت و استوار می شد .
قبل از این ایل قاجار در تحت قوای آغا محمد خان با دو برادر دیگرش در جنگ و ستیز اکنون متحد شده و موافقت کردند که ریاست قبیله با برادر باشد بدین ترتیب آغا محمد خان موفق شد با سپاه عظیمی رو به اصفهان پیشرفت کند و بار دیگر جعفر خان از اصفهان به شیراز فرار کرد پس از آنکه آغا محمد خان مدتی وقت صرف امور اداری پایتخت نمود بالاخره به تعقیب دشمن به شیراز رفت و متوجه شد شیراز غیر قابل تسخیر است و چون تمام کوشش و تلاش او بی اثر ماند به اصفهان مراجعت کرد . در بهار سال بعد جعفر خان هم خود را صرف تسخیر یزد نمود اما توفیقی نیافت در همان ایام که او قوایش را مشغول می داشت دشمن فرصت کافی یافت قدرت خود را در کلیه شمال ایران بسط دهد جعفر خان پسرش لطفعلی خان را برای مطیع نمودن گرمسیری ها مامور ساخت و آن جوان شجاع پس از آنجا به کرمان رفت و در همین وقت جعفر خان آخرین تلاش را میکرد که مجدداً حکومت خاندان زند را در شمال ایران مستقر سازد ایزد خواست ، آباده ، قمشه را تصرف نمود و راه خود را به اصفهان بلامانع یافت . شهر اصفهان از طرف برادر آغا محمد خان تخلیه شده بود برای سومین بار اصفهان را تصرف کرد ولی بمجردی که خبر حرکت دسته قشون قاجار را شنید آنجا را رها کرد و عازم شیراز شد و در مراجعت به شیراز در ژانویه ۱۷۸۹ بقتل رسید .
در تاریخ زندیه آمده است که بعد از انکه اسکندر خان برادر کریم خان در جنگ قمشه به آزاد افغان بقتل رسید جسد اور ا در امامزاده شاهرضای ولایت قمشه بخاک سپردند برای آنکه قبر اسکندر خان که شاید در اثر گذشت زمان از خاطره ها محو شده بود پیدا و محل آن مشخص شود بشاهرضا عزیمت و در سمت غرب صحن بزرگ جلوی ایوان و مقابل شمعدان غربی پای پله مدفون است که قبر مذکور از قشری از خاک مستور بود .
سنگ قبر اسکندر خان از نوع مرمر قیمتی است برای شناختن بیشتر اسکندر خان باید دانست اسکندر خان زند برادر مادری کریم خان زند سر سلسله زندیه است پدر کریم خان ایناق خان و پدر اسکندر خان بوداق خان می باشد .
متن سنگ نبشته قبر اسکندر خان زند
هوالحی الذی لایموت ، کل شیئی هالک الاوجهه
وفات مرحمت و غفران پناه و جنت رضوان آرامگاه اسکندر خان خلف مرحمت و غفران پناه بوداق خان زند فی سنه احدی و سبعین و ماء ته بعد الالف (۱۱۷۱) هجری قمری .
……………………………………………………………….. …… آه و هزار آه که از سیر سال و ماه
در عقد کسوف رسید آن شکفته مهر در……… خسوف فتاد آن دو هفته ماه
………………………زمانه و خان یگانه آن کش ……… بود خسرو خاور بخاک راه
نزدیک تــرا قراول و سالار میر زند محبوب تر برادر شاه جهان پناه
آن در اوان …………………………………………………. ……………………………………………………………..
وان ز اول شباب …………………………………………… ………………………………………………………………..
………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….
…………………………………………………………………………. ……………………………………………….جهان سپاه
شد از عزای او غم پیر و جوان چه کوه سپاه گشت از عنای اورخ خرد و کلان چه کاه
از بیم این عزا دل احباب شد دو نیم و زبار ایـــن عناقـــد اصحاب شد دوتــا
این قصه چون فتاد در افواه خاص و عام ………………. غصــه ملال فزای نـــاه کــاه
کلک رفیق از پی تاریخ سال او ……………… فسوس و آه ………………………………
قسمت های نقطه چین در متن سنگ ریخته و اشعار بطوریکه معلوم می دارد از رفیق شاه اصفهانی است .
یکی ازآثارجعفرخان زند درشهرشهرضا کاروانسرای جعفرخان بودکه به عللی تخریب شد.
منبع:تاریخ شهرضا نوشته مسیح ا….جمالی صحفات۱۹۵-۱۹۷
محقق:عمادالدین منصف