گردشگری محور توسعه پایدار شهرستان شهرضا

مقدمه :

گردشگری محور توسعه پایدار دارای چند رکن می باشد:

اول- گردشگری:

متیسون(۱۹۸۲) گردشگری را به صورت زیر تعریف می کند:
گردشگری به حرکت موقت مردم به خارج از محل کار و زندگیشان و فعالیت هایی که در طول اقامت در آن مقصد می خواهند انجام دهند و همچنین امکاناتی که شرایطی را ایجاد میکند تا به خواسته هایشان برسند گفته می شود.

دوم- توسعه پایدار:

توسعهٔ پایدار فرآیندی است در استفاده از منابع، هدایت سرمایه‌گذاری‌ها، جهت‌گیری توسعهٔ فناوری و تغییرات نهادی، با نیازهای حال و آینده سازگار باشد. توسعهٔ پایدار که از دههٔ ۱۹۹۰ بر آن تأکید شد جنبه‌ای از توسعهٔ انسانی و در ارتباط با محیط زیست و نسل‌های آینده است. هدف توسعهٔ انسانی پرورش قابلیت‌های انسانی محسوب می‌شود. توسعهٔ پایدار به عنوان یک فرایند در حالی که لازمهٔ بهبود و پیشرفت است، اساس بهبود وضعیت و رفع کاستی‌های اجتماعی و فرهنگی جوامع پیشرفته را فراهم می‌آورد و باید موتور محرکهٔ پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تمامی جوامع و به ویژه کشورهای در حال توسعه باشد.

یکی ازفرایندهای مهم  توسعه پایدار ، گردشگری است.

برنامه ریزی بر اساس پتانسیل های بالقوه و بالفعل و زمینه های سرمایه گذاری گردشگری می تواند در بحران های ناشی از تحریم های ظالمانه اقتصادی حرفی برای گفتن داشته باشد.و به نوعی می توان گفت که گردشگری می تواند بر پتانسیل های داخلی تکیه کند و بر اساس توان داخلی برنامه ریزی شود.

یک بحث مهم بر توانایی های گردشگری وجود آثار تاریخی و فرهنگی آن مکان برای پیشبرد صنعت گردشگری هست.

سوم- میراث فرهنگی:

میراث فرهنگی به کلیه ی آثار باقی‌مانده از گذشتگان گفته می‌شود که دارای ارزش فرهنگی باشد. این آثار می‌تواند دربرگیرندهی آثار ملموس (مانند بناهای باستانی) یا آثار ناملموس (مانند آداب و رسوم یک منطقه) باشد که امروزه در حفظ آن برای آیندگان می‌کوشند.

میراث فرهنگی چیست؟ تا کنون شاید بارها این سؤال را از خود پرسیده باشیم ولی به جواب مستدلی برای آن نرسیده باشیم. به این منظور لازم است تا با مراجعه به منابع معتبر به تعریف کاملی از میراث فرهنگی دست یافت.

برای معرفی میراث فرهنگی بهتر است که ابتدا میراث و فرهنگ تعریف شود :

میراث: به طور کلی به هر چیزی که از پیشینیان به آیندگان آن ها برسد، گفته می شود.

فرهنگ: به مجموعه دستاوردها، ارزش های معنوی و مادی جامعه بشری گفته می شود که در طول تاریخ به وجود آمده مثل  روابط  اجتماعی، هنر، فلسفه، اخلاق، علم، تکنیک و…

اما میراث فرهنگی: به مفهوم جدید، حاصل روند تحول جامعه جدید، ارزش ها و نیازهای آن است، به عبارت دیگر به کلیه آثار باقی مانده از گذشته که دارای ارزش فرهنگی باشد نیز گفته می شود، هر اثر باستانی میراث فرهنگی محسوب می شود اما هر میراث فرهنگی جز آثار باستانی نیست.

معنای میراث فرهنگی در اساس نامه تشکیل سازمان میراث فرهنگی (۱۳۶۴)، این طور آمده است: به کلیه آثار باقیمانده از گذشته که نشان دهنده خط سیر انسان باشد و باعث عبرت انسان ها شود. و در قانون اساسی ایران، عناصر تشکیل دهنده میراث فرهنگی یک کشور، آثار فرهنگی – تاریخی نامیده می شوند که به طور کلی به دو بخش میراث مادی و میراث معنوی تقسیم می شود.

میراث فرهنگی معنوی شامل شخصیت های علمی ، فرهنگی و آیین ها و افکار فرهنگی است.

میراث فرهنگی مادی شامل آثار منقول و آثار غیرمنقول است، آثار منقول به آثاری گفته می شود که قابل انتقال و جابه جایی باشند مانند آثار موزه ای، یافته های باستان شناسی و…

آثار غیر منقول شامل : مجموعه های تاریخی، بناهای تاریخی، محوطه های باستانی، شهرهای تاریخی و تزئینات وابسته به معماری است

اما آیا میراث فرهنگی همان ثروت فرهنگی است؟

نکته قابل توجه این است که تمامی ثروت های فرهنگی جزء میراث فرهنگی اند. اما تمام میراث فرهنگی ثروت فرهنگی نیستند، اما میراث فرهنگی را می توان به ثروت فرهنگی تبدیل کرد.

میراث فرهنگی در میان عموم مردم به چه معناست؟ بیشتر ما با شنیدن واژه میراث فرهنگی یاد سازمانی می افتیم که به نوعی مسئول نگهداری موزه ها ( به همراه آثارشان)، مجموعه های تاریخی، بناهاو سایر آثار ارزشمندی است که از دوران مختلف تا امروز برای ما و آیندگان باقی مانده است. اما با توجه به مطالب بالا این معنی به تنهایی کافی است؟ پس خود میراث فرهنگی بدون تعلق به سازمان خاصی موجودیت ندارند؟ پس چرا بسیاری از آثار فرهنگی درون مجموعه های خصوصی نگهداری می شوند؟

آیا تا کنون از خود پرسیده ایم که ظرف گلی ای که دست به دست از بزرگان خانواده به دست ما رسیده هم جزء میراث فرهنگی محسوب می شود؟ اگر جواب منفی است پس چرا آن را دست به دست می کنیم؟ چرا مهم است که حتما آن را سالم به دست آیندگان مان برسانیم؟

اما اگر جواب مثبت باشد، آیا تابه حال از خود پرسیده ایم که برای این اثر فرهنگی چه کرده ایم؟ همان طور که همه می دانیم  تمامی مبادلات در این روزگار دو طرفه است، اگر اثر فرهنگی نشان دهنده فرهنگ پیشینیان ما است پس ما برای اثر فرهنگی چه هستیم؟ اگر اثر فرهنگی ارزشمند است چون تنها جسم آن نیست که ارزش دارد، بلکه کلی اندوخته فرهنگی با خود دارد که برای آن معنویت است که آن را دست به دست می کنیم، پس ما برای این سند زنده تاریخ چه باید بکنیم؟

هر وقت از ملیت و هویت ملی می گوییم نقش میراث فرهنگی به مانند خورشید می درخشد، چرا که هرملتی که بخواهد هویت خویش را به دیگران وآیندگان بازگو کند به آثار فرهنگی گذشتگان خویش مراجعه می کند.

هویت ملی برای هر فرد همانند ریشه درخت است که فرد را در مقابله با طوفان های تهاجم فرهنگی سرپا نگه می دارد.

میراث فرهنگی به فرد این را می آموزد که پشت هر اثرملموس یا غیرملموس گنجینه ای از فکرو فرهنگ وهنر گذشتگان است مثال: یک کارخانه شیره پزی قدیم این را به ما یاد آور می شود که در آن زمان کنار این اثر باغات انگور فراوانی بوده است وشیوه مهندسی  سازه ساختمان و چگونگی استفاده از انرژی گرمایشی برای پخت شیره انگور چگونه بوده است. و وسایل سفالی وظروف مسی چگونه در این کارگاه قدیمی به کار گرفته می شدند و هنر معمار این بنا از خلاقیت سازندگان آن می گوید.

حفظ ابنیه های تاریخی فرهنگی وظیفه همگانی است.

ما بایست در حفظ ابنیه های تاریخی فرهنگی در تلاش باشیم چون شناسنامه محلی است که درآن سکنی داریم.

گردشگری محور توسعه  پایدار:

حفظ آثار ومکان های تاریخی علاوه بر اینکه نشانه هایی از هویت ملی است، می تواند در توسعه پایدار و اشتغال آفرینی مورد توجه ویژه قرار گیرد.

شهرستان شهرضا با دارا بودن تاریخ هزاران ساله و میراث فرهنگی و صنایع دستی می تواند به قطب گردشگری جنوب اصفهان در بیاید.

اینکه برنامه ریزان و مسولین شهری با توجه به پتانسیل بالای شهرستان شهرضا با توجه به ظرفیت ها و مزیت های نسبی قدمت شهرستان شهرضا و وجود امامزادگان واجب الاتعظیم و آثار و مکان های تاریخی و بیشه زار ها و مناطق خوش آب وهوایی مثل: اسفرجان و هونجان؛ در برنامه ریزی پنج ساله راه های دسترسی و دیگر زیر ساخت های مناسب برای گردشگری را تامین کنند. و شهر داری شهرضا در وظیفه فرهنگی خویش در جهت آشنا نمودن مردم با فرهنگ ومیراث فرهنگی وحفاظت از آن ، با همکاری خیرین عرصه فرهنگ جلسات عمومی برای همگان در  تالار سرو و یا هرمکان مناسبی برای آموزش و آشنایی مردم در مورد گردشگری و اهمیت این صنعت وگسترش صنایع دستی وحفاظت از میراث فرهنگی و حیات وحش راه اندازی کنند.

۱-شتر میرون به عنوان یک اثر میراث فرهنگی ناملموس

۲- موزه زنده روستای امامزاده علی اکبر به عنوان قطب تولید انار دانه سیاه شهرستان شهرضا

۴-آرامگاه ابدی شادروان دکتر ابراهیم لبیب به عنوان یکی از شاخصترین افراد علمی شهرستان شهرضا  که از تاپو سازی تا مسیر پویایی علم را پیمود.

۵-تاسیس موزه آموزش وپرورش شهرستان شهرضا- آموزش وپرورش شهرستان شهرضا قدمتی بیش از صد سال دارد.

۶- حفاظت از قلعه های تاریخی روستاهای اطراف شهرستان شهرضا- به عنوان یکی از آثار تاریخی و فرهنگی این دیار کهن

۷- تاسیس موزه کشاورزی سنتی مردمان دریار شهرستان شهرضا

۸- حفظ قنات های تاریخی شهرستان شهرضا و مرمت قنات ها

۹- حفظ درختان سنجد کهن  به عنوان میراث فرهنگی ناملموس. یادگار کسانی که  آب را از دل قنات ها بیرون می آوردند برای جلوی گیری کردن از هدر رفتن آب تا براثر تابش نور خورشید تبخیر نشود درختان سنجد را بر لب جوی آب می کاشتند.

۱۰- گردشگری مذهبی و زیارت امامزادگان واجب الاتعظیم

۱۱- حفظ کارخانه نوین به عنوان سمبل صنعتی شدن شهرستان شهرضا

 

۱۲- بازار شهرضا به عنوان موزه زنده فرهنگ و تجارت شهرستان شهرضا

۱۳- حفظ وحمایت و آموزش صنایع دستی و پیشه های قدیمی

۱۴- روستاهای اسفرجان و هونجان به عنوان روستاهای هدف گردشگری

سازمان میراث فرهنگی و فرمانداری برای جذب سرمایه گذار صنعت گردشگری یک سمینار سالانه تشکیل و از سرمایه گذاران پیشین تقدیر و ازراه های جذب حداکثری سرمایه گذاری در صنعت گردشگری شهرضا به جد حمایت کند.و روزی را در تقویم شهرضا به عنوان روز میراث فرهنگی شهرضا وشهرضا گردی انتخاب و درآن روز این سمینار به صورت ملی برگزار شود .

امید به آنکه از توان ها وظرفیت های بالقوه شهر بتوانیم به نحو احسن در پیشرفت وتوسعه شهرمان مدد بجوییم.

عمادالدین منصف مدیر مسول سایت معرفی شهرستان شهرضا

www.shahreza.info