نظام نوین آموزشی درشهرضا
مقدمه:
در سال ۱۲۹۴هجری شمسی اولین مدرسه ملی به سبک جدید به همت جمعی از معاریف ومشاهیر تاسیس شدودر سال تحصیلی ۱۲۹۸-۱۲۹۷ شمسی اولین دبستان دولتی به نام ((نمره پنج مجانی قمشه)) تاسیس گردیدودرسال ۱۳۱۳ شمسی نخستین دبیرستان پسرانه دولتی تشکیل شد.
اگراوضاع و احوال اجتماعی – تاریخی و به ویژه شریط فرهنگی حاکم برجامعه ی آن روزگار شهرضا در نظر گرفته شود و سپس عملکرد مدارس اولیه در خصوص ایجاد تغییرات فرهنگی – اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد، نقش این مدارس درپی افکندن نظام جدید بهتر آشکار می شود.
مدارس دولتی
طبق قانون اساسی معارف، مصوب آبان ماه ۱۲۹۰شمسی مدارس و مکاتب بر دو قسم رسمی(دولتی) و غیر رسمی(ملی) بودند.
رسمی آن بود که از طرف دولت دایرشده باشد و غیررسمی آن که بانی مخصوص داشته باشد. این قانون، شرایط تاسیس مدارس دولتی و ملی را درسراسر کشور مهیا نمود. مدارس دولتی به عنوان موسسات آموزشی مدرن در مناطق مختلف کشور تاسیس می شد وتحت نظارت وکنترل نظام متمرکز دولتی قرار می گرفت. این مدارس مجانی بود و دانش آموزان از سن هفت سالگی ثبت نام می نمودند,
مدارس ملی
مدارس ملی، غیردولتی بود وبه وسیله افراد ومطابق شرایط خاص ایجاد می شد.به منظور اداره ی مدرسه از دانش آموزان دارای مکنت مالی،شهریه دریافت می کردند.داشتن تحصیلات مناسب ،سن متناسب،عدم ارتکاب جرم وجنایت، تمکن مالی واخلاق حسنه از شرایط اولیه برای موسسین مدارس ملی بود.
نخستین مدرسه درشهرضا
تا قبل از سال۱۲۹۴شمسی ازآموزش وپرورش نوین درشهرضا نبود ولی از آن سال به بعد بنیان فرهنگی نو به تدریج در شهرضا گذاشته شد؛بدین نحو که درابتدا یک مدرسه با همت چندین نفر از معاریف وبزرگان محل از جمله محمد باقرکیان(کلانتر وقت) وعلیرضا خان کیان وبا راهنمایی وکمک دوتن از افسران امنیه به نام های شاهزاده عبدالله میرزایی ومختاری(معرف به قلعه بیگی) در کوی پای درخت تاسیس شد.این مدرسه درآغاز چهار کلاسه بود.ریاست مدرسه برعهده ی مختاری و اداره ی امور داخلی آن برعهده ی حاج محمد علی خان بشیری بود.این مدرسه باوضع مطلوب و روش درست اداره می شد.شاگردان لباس های متحدالشکل برتن می کردند که مزین به نشان ((مدرسه ی دانش))بود. هزینه ی مدرسه از محل کمک اهالی و موسسین مدرسه واعانات نیکوکاران محل وشهریه اطفال (- که وصولش برعهده ی اداره امنیه بود.-)و نیز ده درصد از قیمت اموال مسروقه(که اداره امنیه کشف وبه صاحبانش مسترد می کرد) تامین می شد.با این که درآن زمان وسایل کافی دردسترس موسسین این مدرسه نبود ،می توان گفت از حیث نظم وتربیت و داشتن معلمان شایسته و برنامه صحیح با دبستان های درجه اول ابتدایی امروزی برابری می نمود. وصول اعانات و شهریه شاگردان برعهده افراد ژاندارم بود. این مدرسه بعد از سه سال منحل شد. پس از مدتی جعفر کرمانی یک باب مدرسه ملی دیگر دایرکرد ولی آن هم باقی نماند.
مرحوم علیرضا خان کیان به شهرستان شهرضا خدمات فراوان نموده اند.
مرحوم محمد باقرخان کیان به شهرستان شهرضا خدمات فراوان نموده اند.
اولین مدرسه دولتی درشهرضا
درمردادسال ۱۲۹۸شمسی بنا به درخواست جمعی از معتمدین و رجال شهر از مرحوم اسدالله مصفی (محاسب الدوله) رییس وقت معارف اصفهان ، اولین آموزشگاه به نام مدرسه ((نمره پنج قمشه))درشهرضا تاسیس شد واولین معلمانی که پا به مدرسه گذاشتند:ملا محمد علی زاهد،میرزا عبدالمحمد سهرابی وشیخ عقدایی بودند.میرزا حسن نامی هم عهده داره اداره آن شد،ولی موفق به انجام ماموریت خود نشدوبه اصفهان مراجعت کرد واداره فرهنگ اصفهان مرحوم میرزا اسداله خان کاوه زاده را به جای وی به سمت مدیریت وشیخ باقر عراقی را به عنوان نظامت تعیین واعزام کرد.
درآغاز کار ,موسسین با مخالفت های عده ای از افراد مواجه شدند.چون که مخالفین به مردم تلقین کرده بودند که اطفال خود را به مدرسه دولتی نفرستند زیرا بی دین وفاسدالعقیده بار خواهند آمد.
محمد باقرخان کیان ,علیرضا خان کیان , دکتر ابراهیم لبیب و دکتر محمد علی دانشگر وهمچنین نوری زاده (ریس عدلیه ) با همراهی آقایان علما و روحانیون جلساتی تشکیل داده و با گفتار های سودمند,مردم را از سوء تفاهم واشتباه بیرون آوردندوآنان را تشویق نمودند که اطفال خود را به مدرسه بفرستند.ضمنا برای جلب توجه مردم محصلین را در ایام سوگواری ماه محرم در مجالس روضه خوانی به عزاداری وا می داشتند.
منبع:کتاب صد فصل رویش تاریخ چاپ۱۳۹۴