تاریخچه انجمن شهر شهرضا

در لغت نامه دهخدا در مورد انجمن شهر چنین آمده:

انجمن شهر. { اَ ج ُ م َ ن ِ ش َ} (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) هیئتی است که از طرف مردم هر شهر برای اداره  امور شهر انتخاب می شوند. انتخاب نمایندگان انجمن شهر با  رأی مخفی و با اکثریت نسبی و مدت نمایندگی آنان چهار سال است . تعداد اعضای انجمن هر شهر به نسبت جمعیت از پنج تا سی تن تغییر می کند. تعداد اعضای انجمن شهر تهران باید سی تن باشد. کسانی می توانند به عضویت انجمن شهر انتخاب شوند که تبعه ایران و لااقل سی سال شمسی و حداقل سه سال در محل انتخاب ، سکونت و توانایی خواندن و نوشتن فارسی را داشته باشند و از حقوق اجتماعی محروم نشده باشند اهم وظایف انجمن شهر عبارت است از: ۱- نظارت در حسن اداره وحفظ اموال عمومی متعلق بشهر. ۲- تصویب و اصلاح بودجه شهرداری و بنگاههای وابسته بدان و وضع عوارض . ۳- تصویب معاملات مربوط به شهر و نظارت در آنها. ۴- مراقبت در اجرای وظایف شهرداری در امور مربوط ببهداشت و تفریح و رفت و آمد و تغذیه و آموزش و پرورش مردم شهر.

صرفنظر از اینکه در زمان قدیم مردم شهرهای ایران جهت رتق و فتق اختلافات خانوادگی از گروه ریش سفیدان استفاده می کردند و میانجی گری آنها را می پذیرفتند، پس از انقلاب مشروطیت (۱۲۷۵) اننجمن بلدیه (شهرداری) اقدا در شهر تبریز شروع به کار کرد. البته وظایف این انجمن ها بسیار محدود بوده است.

با کودتای سال ۱۳۹۹ اجرای قانون بلدیه متوقف و مجدداً در سال ۱۳۰۹ به تصویب مجلس رسید و آئین نامه مربوطه نیز تهیه و تصویب گردید.

در خلال جنگ جهانی اول اجرای قانون متوقف لیکن: اصلاحات زیادی که انجام شد در سال ۱۳۲۴ قانون شهرداری ها به تصویب رسید و برای اجرا ابلاغ گردید.

حکم انتخاب حاج کریم نعیم به وکالت بلدی شهرضامربوط به آذرماه ١٣١١ که به امضای رییس الوزرا و وزیر داخله وقت رسیده است.

 

وظایف انجمن بقرار ذیل است :
۱ ـ نظارت در حسن اداره و حفظ سرمایه و دارایی نقدی و جنسی و اموال منقول و غیرمنقول متعلق به شهر و همچنین نظارت در حساب درآمد و هزینه آنها.
(اگر انجمن تفتیش دقیقی را در مخارج یا اقلام مهم شهرداری لازم بداند کارشناس یا محاسبین متخصصی را موقتا برای رسیدگی به آن کار استخدام می کند و حق الزحمه متناسبی به آنها پرداخت خواهد کرد)
۲ ـ تصویب بودجه سالیانه و اصلاح بودجه و متمم بودجه و تفریغ بودجه شهرداری و بنگاه های وابسته بشهرداری و تصویب برنامه ساختمانی که از طرف شهرداری پیشنهاد می شود.
۳ ـ تصویب معاملات و نظارت در آنها اعم از خرید و فروش و مقاطعه و اجاره و استیجاره بنام شهر با در نظر گرفتن صرفه و صلاح و با رعایت مقررات آیین نامه مالی شهرداریها، پیش بینی شده دراین قانون .
تبصره ـ بمنظور تسریع در پیشرفت امور شهرداری انجمن شهر می تواند اختیار تصویب و انجام معاملات را تا میزان معینی با رعایت آیین نامه معاملات شهرداری بشهردار واگذار کند.
۴ ـ مراقبت در اقامه کلیه دعاوی مربوطه به شهرداری و نظارت در حسن جریان امر.
۵ ـ رفع اختلافات صنفی در صورت مراجعه از طرف شهرداری یا اصناف جز در مواردی که موضوع جنبه حقوقی نداشته باشد.
۶ ـ مراقبت در اجرا وظایف شهرداری در امور بهداشت حوزه شهر و نظارت در امور بیمارستانهاو پرورشگاهها و سایر موسساتی که از طرف شهرداری اداره می شود.
۷ ـ اظهارنظر در مورد تشریک مساعی شهرداری با ادارات و بنگاههای مربوط برای دایر کردن نمایشگاههای کشاورزی و هنری و بازرگانی و غیره .
۸ ـ تصویب لوایح برقراری یا الغا عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن .
تبصره ـ وضع عوارض هر شهر نباید تاثیر سویی در اقتصاد عمومی کشور و رواج صادرات یا نشو و نمای صنایع داخلی داشته باشد، تشخیص اینگونه عوارض با وزارت کشور است .
۹ ـ تصویب آیین نامه های پیشنهادی شهرداری پس از رسیدگی به آنها. بولایتی یا وزارت کشور منتها در ظرف پانزده روز نظرخود را اعلام می نماید. و این نظر قطعی و لازم الاجرا است . اجرای مصوبات انجمن که مورداعتراض واقع شده تا صدور رای نهایی متوقف می ماند.
ماده ۴۹ ـ در صورتیکه تصمیم انجمن با قوانین موضوعه تناقض پیدا کند و یا خارج از حدود وظایف انجمن باشد و یا آنکه بعضی از اعضا انجمن شخصا یا به نمایندگی در آن تصمیم ذینفع بوده و در رای شرکت کرده باشند و یا آنکه انجمن در غیرموعد و یا در غیر محل رسمی تشکیل شده باشد در تهران وزارت کشور و در خارج از مرکز فرماندار یا بخشدار مراتب را با ذکر علل به انجمن تذکر خواهد داد که در تصمیم متخذه تجدیدنظر شود، چنانچه در نتیجه رسیدگی رفع اعتراض نشد برطبق ماده ۴۸ این عمل خواهد شد.
تبصره ـ اجرای مقررات شهرداری که بتصویب انجمن رسیده در صورتیکه بر طبق ماده ۴۸مورد اعتراض واقع نشده باشد پس از انقضا یک هفته از تاریخ نشر آگهی یا اعلام بوسایل ممکنه دیگر قابل اجرا است.

در زمان هایی که انجمن شهر تشکیل شده و یا به دلایلی متحمل و یا افراد و اعضای انجمن برکنار می شدند معمولاً استانداران به نیابت از طرف وزارت کشور وظایف انجمن را انجام می داده اند اجرای قانون فوق (در بخش انجمن ها) در سال ۵۷ متوقف و شورای ۲ ساله ای وظایف مربوطه را انجام می داد و نهایتاً در سال ۶۱ قانون شوراهای اسلامی شد و مدیریت به تصویب مجلس رسید ولی به دلایل مختلف از جمله جنگ تحمیلی اجرا نشد و پس از اصلاحات زیاد نهایتاً در سال ۱۳۷۸ انتخابات شورای شهر و روستا انجام شده از سال ۱۳۷۹ دارای شورای شهر شدند این وضعیت برای کلیه شهرهای ایران بوده است.

در شهرضا (قمشه) بلدیه در سال ۱۳۰۰ تأسیس و تا حدود سال ۱۳۱۶ اداره بلد به وسیله نایب الحکومه (بخشدار) و محل آن نیز در محل دیوانخانه شهر واقع در کوچه اداره برق بوده است.

در سال ۱۳۱۶ شهرداری احداث و شهردار جدید شروع به کار می نمایند اما حوادث مربوط به این دوران مخصوصاً وجود دو دستگی در شهرضا که معروف به خانی و مسجدی بوده است اجازه تشکیل انجمن را نمی داده و اگر انجمنی تشکیل می شده معمولاً تحت تأثیر یکی از دو گروه مخالف منحل و یا اعضای آن استعفا می داده اند و یا توان خدمت رسانی نداشته اند و معمولاً شهرداران منتخب نیز با کتک کاری اخراج یا مستسفی (مجبور به استعفا می شده اند) و اگر می ماندند به زحمت توان انجام عملیات عمرانی در شهر را داشته اند با این حال اهم اقدامات شهرداری در زمان انجمن ها به شرح زیر بوده است:

۱- احداث خیابان خیام (شهید بهشتی) در سال ۱۳۱۰

۲- حفر چاه عمیق جهت آبرسانی در شهر

۳- احداث منبع آب شهر

۴- احداث بلوار امام

۵- احداث بلوار شهید مطهری

۶- احداث بلوار حافظ

۷- تعویض تعدادی از معابر قدیمی شهر

۸- آسفالت معابر شهر

۹- تصویب برنامه ۲۰ ساله عمرانی شهر

۱۰- احداث فضای سبز و درختکاری در بلوار مدرس

۱۱- احداث بلوار مدرس

نوشته: علی ترابی