منابع آب شهرستان شهرضا به بیان زبان تاریخ:
فیگوئر و آدر سفرنامه ی خود درسال۱۰۲۶ هجری قمری مطابق با۱۶۱۶میلادی در موردآب قمشه نوشته است: ((دربسیاری جاها قنات ها وگودال هایی وجود داشت که آبشان از نقاط دور دست می آمد چنانکه در سراسر پهنه ی فارسی بی مدداین قناتها زمین آبادان نمی شود, زیراکه چنانکه گفتیم باران به ندرت می بارد وزمین چنان خشک است که نه درکوهسارونه دردشت جزتعدادی درخت سقز ومقداری خاربن,درخت وگیاه دیگری به چشم نمی خورد.))
بارون دوبد در سال ۱۲۵۵هجری قمری مطابق با۱۸۳۹میلادی بیان کرده: ((قمشه درمنتهی الیه جنوبی جلگه ای به وسعت چندین فرسنگ واقع است که تعداد روستا ومقدارزیادی اراضی مزروعی دارد. این جلگه با کاریز یا کانال های آبیاری مزارع,شارداده شده است.نهری که از داخل دره به جنوب وپائین مقصود بیک واز سمت اسفرجان جاری است از کنار دیواری خاوری شهر می گذرد وازآن پس تمام اب نهر به مصارف آبیاری دشت می رسد.))
نویسنده کتاب دوسفرنامه از جنوب ایران به سال ۱۲۵۶هجری قمری درمورد قمشه چنین نوشته است: ((آب توابع قمشه بسیار اندک است.آبش ازقنات وچاه..))
نظر محمدمهدی اصفهانی درسال۱۲۹۹هجری قمری چنین است: ((زمین آن کثیر شیرین,هوای آن قریب به شهر اصفهان است وبه کمال اعتدال می باشد وآب آن ازرودی است که ازجانب کهرویه می آید آن را ردود کهرویه می گویند.آب قنات هم دارد که آب رود کفایت آن رانمی کند,واسفرجان آبی به قاعده دارد.بندی داشته است که آن را بند قلتغ می گفته اند وآب برف وباران در داخل آن جمع می شده واستخریزرگ بوده است وبه تدریخ اراضی بسیاری را سیراب می نموده است.آن بند شکسته وخراب شده وآن فایده مفقود گشته است.))
در سال۱۳۲۴ هجری شمسی اولین چاه تامین آب مصرفی شهرضا به عمق ۱۵۰مترحفر گردیدکه آب دهی آن ۱۰لیتر برثانیه بود وتا سال۱۳۳۹هجری شمسی .زمین های کشاورزی منطقه به وسیله قنات آبیاری می شد,ولیکن به علت خشک سالی بین سالهای ۱۳۴۹-۱۳۳۹هجری شمسی اغلب قنوات خشک شده ودرنهایت منتهی به لم یزرع شدن بسیاری از مزارع وباغات گردید.شهرضا فاقد هرگونه رودخانه وچشمه پرآبی می باشد.ولی به دلیل وجود قنوات متعدد تاسال۱۳۳۹هجری شمسی منطقه ای سرسبز ,دارای باغات میوه ومزارع فراوان بود.کشاورزانه به علت یک خشکسالی اقدام به حفرچاه عمیق ونیمه عمیق دراطراف شهرنمودندوهمین امرباعث فراموشی قنوات گردیدوامروزه نیز به علت برداشت زیاد از ذخیره آبهای زیرزمینی ومحدودیت سفره های آب زیرزمینی حفرچاه دراین شهرستان به طورکلی ممنوع گردیده است.(۱)
۱- منبع: وزارت نیرو,سازمان آب منطقه اصفهان,گزارش مطالعات شناسی وتامین آب شهرضا,فروردین ماه سال۱۳۷۰ – صفحه۲
مطالب از صفات۴۰-۴۱ کتاب تاریخ هزارساله ی شهرضا گردآوری شده.
گرداورنده:عماد الدین منصف